Mizo Thufing, Thuvawn, Thurochhiah

10/01/2020

Pi pute chuan engkim mai hi chîk takin an chhui a, an nun ngeia an fiah tawh aṭangin thufing leh thuvawn tam tak an lo hnutchhiah ṭhin a ni. Pi puten thuro min lo hnutchhiah tam takte hi vawiin thlenga ro hlu tling an la ni hlawm a. Khawvel eng hnam thufing mah hi mi zawng zawngah a thleng dik vek thei lo a, thil nihphung tlangpui thu sawina a ni tih erawh kan hriat a ṭha hle. Mizo pi pute thufing ṭhenkhat chu:

  1. A ṭha bul ṭan a har a, a chhe bul ṭan erawh a awl.
  2. A ṭha lam kawng a chho a, a chhe lam kawng a phei.
  3. A ṭhena ruah sur, a ṭhena ni sa.
  4. A eituin a tuizia a hria.
  5. A hnuhnung hnung Phûngin seh.
  6. A hun takah engkim ti la, a hmun takah engkim dah rawh.
  7. A neitu hriat lohin engmah hawh suh.
  8. A sûr a sa hnuaiah chauh nawmsakna a awm.
  9. A tâwpah tih ṭawk a awm.
  10. A thua hmin a taka hel.
  11. A thur a thlum hma chuan khêk rih ngai e.
  12. A vawtu-in ek a cheh.
  13. Aia upa i biak dawnin koh dan âwmin kam ṭha hmang rawh.
  14. Ar talh dan chi khat chauh a awm lo.
  15. Artê takngial pawh hi chhuanlam awm lo chuan a thi ngai lo.
  16. Awhnain sual a hring chawk.
  17. Awih pang beh leh mi panga beh a harsa.
  18. Awmlai leh thihnain tumah a zahpah lo.
  19. Awmni a kham theih, thinlung erawh a kham theih loh.
  20. Bâk chu a lo chhuahna changêl kâwrah bawk a lut leh ṭhin.
  21. Bahra chu a ngul a ṭhat leh a tak.
  22. Bawngpui ṭhain hnim hringin hnutetui a siam.
  23. Bêi nge si Rûn dung.
  24. Beng sika i ngaihtuah hnuah chauh thu pawtchat rawh.
  25. Buichhia chu laih lohin a inpuang.
  26. Changpât mahin ṭam a hlauh chuan mihring phei chu kan inhmakhua tur a ni.
  27. Chantâwka khuarêl lungawipui theitu chu mi vannei ber an ni.
  28. Chaw-khawn leh chaw-khawn an inngeih lo.
  29. Chhura pawvawng zuar mahin sepui a tlin.
  30. Dâr nazawng a ring chuang lo.
  31. Dâwn a tam poh leh rilru a buai.
  32. Dam leh tlang khatah thih leh ruam khatah.
  33. Dawihzep chuan hlauh tur an hmu tam bik.
  34. Dawihzepin dâwt an sawi ṭhin.
  35. Dawihzepin dem a hlawh a, mi huaisenin fak a hlawh.
  36. Di chu hâl phawt loh chuan a pâr ngai lo.
  37. Duham hi (chu) chânna a ni.
  38. Duhtu za, duh lotu za.
  39. Engmah lo ai chuan vei khat pawh a ṭha zawk.
  40. Fahrah leh khawtlang chu an ṭangrual.
  41. Fahrah leh puilo sial chuan din chhuah hun an nei chawk.
  42. Fam ta lo chu tawn leh ni awm na ngai e.
  43. Farnu/fapa sual aiin huan a chhawr nahawm zawk.
  44. Fate lawm nan chuan kawmthlang pangpar pawh kan kuai tak ṭawk ṭawk.
  45. Harsa taka hmuh leh neih chu a hlu bik.
  46. Hawihhawm takin awm la, mi thil i dil dawn chuan, 'Khawngaih takin,' ti zel rawh.
  47. Hmai tlang ṭhain hma hruai se, chawn mawiin hnung dal rawh se.
  48. Hmaichhana infak chiam hi inzahpah lohna chi khat a ni.
  49. Hmangaihna mit chu a del.
  50. Hmangaihte nen chuan kâwl vêl pawh hnial a ni lo.
  51. Hmanhmawh lutuk suh inchhuihbah palh a awm ngai e.
  52. Hmasialnain u leh nau a hnawt ṭiau a, hmangaihnain a hui khawm thung.
  53. Hmeichhe ruaklo chu thal-fang pai ang an ni.
  54. Hmeichhe sualin laina an um darh.
  55. Hmeithai fanu fela sawi aiin parual kara nula naran an ṭha zawk.
  56. Hna thawk peih lo chu chawkhawnna thleng nen an inmawi.
  57. Hnara hnuaiah phatna a bo lo.
  58. Hun leh tui (lui) luangin tumah a nghak lo.
  59. Inhmangaih tawnna tluka hlu khawvelah engmah dang a awm lo.
  60. Kâwl pawh vêl mah la, i nu leh i pa tluk i hmu lo ang.
  61. Kam tamin huat an hlawh ṭhin.
  62. Kan inzilhnaah mi fate an fing zo dawn alawm.
  63. Kawi pawh a kawm a ṭhat leh a rah a ṭha a, a kawm a ṭhat loh leh a rah a ṭha lo.
  64. Kawng bo chu a inhriat chhuah velah a hmanhmawh tawlh tawlh ṭhin.
  65. Kawng hlui leh zawl hlui a nâla tlûk a awl bik.
  66. Kawng sira pangpar beh lohin a vuai ngai lo.
  67. Kawng tluanga kal mi an bo ngai lo.
  68. Khaw êng zahna chang pawh hre lo mi chu dam rei tlak a ni lo.
  69. Khaw chhe êng iau uau leh nau ṭap meng ker kur chuan ban zai an rel lo.
  70. Khawharna hi zawng tu nu, tu pa ṭawngkam thiam mahin a daih lo, khuareiin a la hnem ang chu.
  71. Khawtlang awmni serh loh hi vân mi salna a ni duh ṭhin.
  72. Khual thuthang leh âr pân chuk a pûn.
  73. Lênin Sangha an man a, Silaiin Sa an kap ṭhin.
  74. Laiking pawnpui tah tur ang a ni.
  75. Lal ngai lo lal a nâ, an lal a kha.
  76. Leh lama awr dum a, leh lama awr sen.
  77. Lehkha zirin tlai luat a nei lo.
  78. Liandova te unau pawhin mim fang khat an inphel zu nia.
  79. Lung rit tak chawi turin ârbawm chungah an chuang ngai lo.
  80. Lungpui pawh lungtein a kamki loh chuan a awm thei lo.
  81. Mahni aia upate zah thiamin an thute awihin zawm fo rawh.
  82. Mahni bulbâl hnai ngaih hi thil zahthlak tâwp a ni.
  83. Mahni duh zawng chauh hmeh ngaina mi chuan thlen in ṭha a hmu ngai lo.
  84. Mahni infak leh sakhi ngalah engmah a bet lo.
  85. Mahni seh seh mual hranah.
  86. Mahni tana Chakai khawrh.
  87. Mahni vawih uih tuar loin Sakhi a hûk.
  88. Man leh mual avangin tumah an hausa ngai lo.
  89. Mi â chu tuma lawm lohin a nui ṭhin.
  90. Mi â fin a tlai.
  91. Mi â-in an ât man an chawi sêng lo a, mi fingin an fin man an ei sêng lo.
  92. Mi âncheh leh âwkhrâwlin ṭhian ṭha an nei thei tak tak ngai lo.
  93. Mi âwkhrâwl an hlawhtling rih thei, mahse an tlu phut ṭhin.
  94. Mi chak chem a bil a, mi chak lo chem a hriam.
  95. Mi fingin ka fing an ti ngai lo a, mi â-in ka â an ti ngai hek lo.
  96. Mi ngilneiin hrin loh tha an chhawr.
  97. Mi nun chhe lutuk an dam rei ngai lo.
  98. Mi sualin an ât mu an lem.
  99. Mi tladahin râwn an hlawh ngai lo.
  100.  Mi tulul leh Se ngêngin sawi an hlawh.
  101. Mi zuaute tawrh chu na bik anga ngaih a ni ṭhin.
  102.  Michhe ṭhat leh ṭamkawr vâng a tawi.
  103.  Michhe inah saum leh chingal a intâwk lawi.
  104.  Michhe sawi chu koh aiin a hnai zawk.
  105.  Mihring hmelma ber chu mahni a ni.
  106.  Mihring rilru chu mihringin a hria a, Sa rilru chu sa vekin a hria.
  107.  Mikhual chungah ṭhat chhuah theihnghilh ngai suh.
  108.  Mikhualin min ei châr ngai lo.
  109.  Mipui an thuhmun fo thei lo.
  110. Mi sual chu um lohin an tlan.
  111. Mitdelten rûl ke an hmu a, bengngawngten fanghmir haw haw an hria.
  112. Mitthi ngaih zawng khaurei chauhin a hnem.
  113. Mo thar chuan vawi khat chet sual a nei chawk.
  114. Mut chhuakin lal pawh a zah lo.
  115. Naupan laia thil hriat chu a nghet bik.
  116. Naupang hlim leh hmeithai awm khawm chu a tawpah an intivui chawk ṭhin.
  117. Nawmsip bâwl ching an ding chhuak ngai lo.
  118. Ngaih bêi nge sei rûn dung.
  119. Ni a sat laiin pho la, ruah a sûr laiin dawh rawh.
  120. Ninhleiin tawpêng a nei.
  121. Nu leh pa thuawih chu damreina a ni.
  122. Nu leh pa tluka ropui leh hlu an awm lo.
  123. Nu leh pa zah lo mi an nuamsa thei ngai lo.
  124. Nu leh pate hi kan lei Pathian hmuh theihte an ni.
  125. Nu rilṭamin chaw bêl an len a, pa rilṭamin thlawhhma an zauh.
  126.  Nuih a zat poh leh ṭah a hnai.
  127. Nungchang leh tual mei chu a chhawm ṭhat theih.
  128.  Nungchangin hmel a hril.
  129.  Nupa ṭang ṭhen chu dâr khing sahthlak tlukin a nâ.
  130.  Nuthlawi laibu leh khiang hlim a dai nuam bik.
  131. Nuthlawi zûna uai a na bik.
  132. Pa kan dam leh ban a tlo.
  133. Pa leh pa no khat ei ṭheuh ṭheuh.
  134. Pahrawn hrawn aiin nuhrawn hrawn a khirh zawk.
  135. Pan loah tho a fu ngai lo.
  136.  Pasalṭha kutthlak chu a na bik.
  137. Pawi khawih kut chu a hmuingil ngai lo.
  138. Perhpawng mahin a thih dawnin a tui a phum ṭhin.
  139.  Phuba latu nih aiin ngaidamtu nih a ropui zawk.
  140.  Pian ni ni khat thih ni ni khat.
  141. Piang lo ngaiin an ṭap ngai lo.
  142.  Piangsualte, mi â-te, kutdawhte hmusit mai loin kan ṭanpui zawk tur a ni.
  143. Piansual leh hmelchhiat a sim theih loh a, nungchang erawh a sim theih.
  144.  Puan hnuaia zang lik hriat ni hek suh.
  145.  Râl zawng zawngah mihring râl a hlauhawm ber.
  146.  Rûlin 'ka mei sap se, chu ila' tiin a mei a dawh.
  147.  Ram kalnaah chuan hnu an nei zel ngai e.
  148.  Sâmah sâm luat a awm lo.
  149.  Sain a hnu a thihpui a, mihringin kan ṭawng kan thihpui.
  150.  Saipui kal lai Uiin a bauh ding zo lo.
  151. Sakei huaiin pasalṭha a ko chhuak a, ṭampi mitthiin u leh nau a zawng chhuak.
  152.  Sakeiin a zia a thup hlen thei lo.
  153. Sakhaw ngaihsak mi an pachhe ngai lo.
  154.  Sanghain an tam an thihpuia mihringin kan tam kan dampui.
  155.  Sapui chuan hmahruai a nei ṭhin.
  156.  Sapui hû leh mipui hû vâng a nâ.
  157.  Sawm thah ni meuh paw'n vawi khat lungngaih a awm.
  158.  Sazu pawhin a kawng a zawh ngun chuan a bel ṭhin.
  159.  Se hnuhnungin vuak a tuar.
  160.  Sem sem dam dam, ei bil thi thi, an ti ṭhin.
  161. Sial rângin Sial râng a hring, Sakâwlin Sakâwl a hring.
  162.  Sialin a ki a mawipui a, mihringin a nungchang a mawipui.
  163.  Sialin ama tui dai nut a in (dâwt) ṭhin.
  164.  Sunhlu kungah thei dang a rah ngai lo.
  165.  Taima bula awm a hahthlak a, zaidam bula awm erawh a hahdam.
  166.  Taimain hrehawm a pawisa lo.
  167.  Taimain ruk a ru ngai lo.
  168.  Taimak hi hlawhtlinna bul a ni.
  169.  Tha ba leh saihlum a nget ngai lo.
  170.  Thawh tam leh ei tam, thawh tlem leh ei tlem.
  171. Thawhrim chu neihna a ni.
  172.  Thawmhnaw ṭet aiin a bâl a zahpuiawm zawk.
  173.  Thawmhnaw leh ṭawngin zia a pho lang.
  174.  Theipui hût lo aiin a hût panna kawng a bel zawk.
  175.  Thing delh loh lung delh loh zawng an lo seilian ve mai ngai e.
  176.  Thing kawi leh mi kawiin rual an rem lo.
  177.  Thing phur khat leh pasal pakhat hmuh zawh loh thu va awm suh.
  178.  Thing thiam chu thingah, tui thiam chu tuiah an tla ṭhin.
  179.  Thu dik aiin thu chhia a thang chak zawk.
  180.  Thu sawi puat puat mi lakah chuan i kâ sûm rawh.
  181. Thu chhia puangzar tur chuan bang pawhin beng a nei.
  182.  Thu dik chu a huaisen a, dâwt erawh chu a dawihzep ṭhin.
  183.  Tlawm mâkah Vanzêma a thi.
  184.  Tui baw hnu a ruh leh theih tawh ngai loh.
  185.  Tuisik leh tha zawng a put leh zel ngai.
  186.  Tum a san leh tlakna a sang.
  187.  Tumah hi indem tur chuang kan awm lo.
  188.  Ṭah leh nuihin khua a hmu lo.
  189.  Ṭam tawk apiang hi a tui.
  190.  Ṭap loin tumah an piang ngai lo.
  191. Ṭawng hnu leh tuisik baw hnu a ruh theih loh.
  192.  Ṭawng sûmkar nei lo miin ṭhian ṭha an nei thei ngai lo.
  193.  Ṭawngah ṭawng pachhiat a awm ngai e.
  194.  Ṭawngkam ṭhain sial a man.
  195.  Ṭhenawmte do ai chuan khaw sarih do a thlanawm zawk.
  196.  Ṭhiante chhan ngam lo mipa chuan pawnfen feng rawh se.
  197.  Ui bauh hmangin mi a seh ngai lo.
  198.  Uiin a luak hnu a ei a, Vawk chirhah a inbual.
  199.  Uipui pawh a vah a vah chuan êk ṭhing a tawng nge nge.
  200.  Uire nupui neih leh chem-laibal neih chu hman dawn apiangin kan hria.
  201.  Uitê leh naupang takngial pawh hian a tiṭhatu an hria an ti ngai zu nia.
  202.  Unau thawnthu hriat dan mah a dang.
  203.  Vanduai chuan dawhthlengah pawh a tlak hlum theih.
  204.  Vanduai niah pawh lawmna tur chu a awm tho.
  205.  Vantlang anchhia chu tu phurh zawh rual a ni lo.
  206.  Vapualin a tui duh lai a thlauh ngai lo.
  207.  Vawih loh inpuh mah a na.
  208.  Vawiina tih tur naktuka tihah khêk suh.
  209.  Vawkpui takngial pawhin a kuang a âwm ṭhin.
  210.  Zângkhua a la bungbu ang.
  211. Zawnga tuar ai ngau-in a tuar.
  212.  Zawngin a ngum-khâk a hmu lo a, a ṭhiante ngum-khâk a nuihzat.